انسجام اجتماعی؛ منشأ توسعه اقتصادی

اهمیت نهادها در نیل به توسعه پایدار مورد تصدیق روزافزون اقتصاددانان قرار گرفته است به گونه‌ای که امروزه دیگر برای سیاست‌گذاران این سوال مطرح نیست که آیا نهادها اهمیت دارند یا نه. اکنون این سؤال حائز اهمیت است که کدام نهادها مهم هستند، و چگونه می توان آن‌ها را ایجاد، تغییر، تقویت و یا تعدیل کرد. از این رو، هدف از این مقاله بررسی زیرساخت‌ها و ترتیبات اجتماعی لازم جهت تحول و اصلاحات نهادی است و در این راستا انسجام اجتماعی به عنوان شرط لازم برای دست‌یابی به توسعه اقتصادی مطرح می‌شود. انسجام اجتماعی به وضعیتی اطلاق می‌شود که در آن، اجزای تشکیل‌دهنده جامعه، به گونه‌ای به یک‌دیگر وصل ‌می‌شوند که یک کل معنادار و موثر را بوجود می‌آورند. به عبارت دیگر، انسجام اجتماعی نوعی از ترتیبات اجتماعی است که تضمین می‌کند افراد، گروه‌ها و طبقات مختلف اجتماعی ، به اشتراک ذهنی (مدل ذهنی مشترک) برسند، به قوانین و قواعد آن تن دهند، از امکانات آن استفاده کنند و در مقابل توانایی‌های خویش را بر اساس هوش‌ها و توانمندی‌های چندگانه بازشناسی و پرورش داده و در جامعه مشارکت فراگیر و موثر داشته باشند، که به نوبه خود توسعه ظرفیت‌ها و توانایی‌های جامعه را به بار می‌آورد. در چنین فضایی زمینه‌های مساعد برای پذیرش اندیشه‌های نو و بکارگیری و آزمون آن‌ها، پذیرش تفکر علمی، توجه بیشتر به برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری حول محور بهره‌وری و کارایی فراهم می‌شود. تمام معیارهای مذکور همراهی مثبت با رشد و توسعه اقتصادی دارند.